Een verband tussen autisme en eetstoornissen kan te wijten zijn aan het onvermogen om emoties te herkennen of te uiten, toont onderzoek aan. Eetstoornissen hebben het hoogste sterftecijfer van alle psychische aandoeningen. Ze kunnen voorkomen bij elk mens ongeacht etniciteit, seksualiteit, genderidentiteit, leeftijd en achtergrond. Er zijn wel groepen waarbij eetstoornissen vaker voorkomen. Eén groep daarvan is vrouwen met een autismespectrumstoornis.
Eetstoornissen bij vrouwen met autisme worden niet altijd goed begrepen, zijn ernstiger van beloop en het herstel duurt vaak langer. Onderzoek laat zien dat vrouwen met autisme een slechtere prognose hebben voor hun verloop van een eetstoornis ten opzichte van mensen zonder eetstoornis. Daarnaast is het zo hoe langer iemand een eetstoornis heeft, des te lastiger het is om ervan te herstellen. Ook worden langdurige eetstoornissen geassocieerd met een grotere kans op overlijden. Het feit dat vrouwen met autisme kwetsbaar zijn voor chronische eetstoornissen, naast ook andere psychische aandoeningen, kan een reden zijn waarom ze gemiddeld één tot drie decennia eerder overlijden dan mensen zonder autisme.
Maar waarom zijn vrouwen met autisme kwetsbaarder voor het ontwikkelen van een eetstoornis? Hieronder worden een aantal redenen besproken.
Diëten
Een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van een eetstoornis is diëten. De mensen die genetisch gezien kwetsbaarder zijn voor eetstoornissen, kan het volgen van een dieet iets in de hersenen op gang brengen waardoor de kans bestaat dat een eetstoornis ontwikkeld wordt.
Veel vrouwen met autisme hebben een scherp oog voor detail, een hoge vastberadenheid en intense gefixeerde interesses. Deze eigenschappen zorgen ervoor dat veel vrouwen met autisme vaak voor een lange tijd zich aan de strenge beperkingen van een dieet kunnen houden. Uiteindelijk zorgt dit ervoor dat zij meer gewicht verliezen dan de gemiddelde Nederlander die een dieet volgt.
Daarnaast hebben vrouwen met autisme vaak een gebrek aan mentale flexibiliteit waardoor zij rigide gedrag vertonen. Deze rigiditeit kan ervoor zorgen dat ze gemakkelijker vastlopen in de patronen van hun eetgedrag. Indien het gewenste gewicht bereikt is, kunnen zij het hierdoor lastig vinden om terug te gaan naar het eetpatroon dat zij voor het dieet hadden.
Wat ook het eetgedrag beïnvloed is dat sommige vrouwen met autisme ongevoeligheid zijn voor signalen van honger en dorst. Gastro-intestinale problemen en een hoge, of juist een te lage, gevoeligheid voor smaken, geuren en texturen bemoeilijken het eten.
Alexithymie
Een kernkenmerk van mensen met een eetstoornis is dat ze het moeilijk vinden om hun eigen emoties te herkennen en hier mee om te gaan. Omdat veel vrouwen worstelen met hun emoties vroegen onderzoekers zich af of dit de verklaring is van het feit dat vrouwen met autisme vaker een eetstoornis ontwikkelen.
Het persoonlijkheidskenmerk waarbij mensen moeite hebben met het verwoorden, begrijpen en omgaan van hun emoties, wordt alexithymie genoemd. Alexithymie kan bij een persoon variëren in ernst en heeft niets te maken met de fabel dat mensen met autisme geen gevoelens zouden hebben. Aangezien een persoon met alexithymie het moeilijk vindt om vast te stellen welke emotie hij voelt, kan iemand wel fysieke tekenen opmerken. Denk bijvoorbeeld aan het voelen van hartkloppingen en het zien van zweetplekken of een bleek gezicht. Op deze manier kunnen mensen wel in staat zijn om bijvoorbeeld boosheid of angst te onderscheiden van andere gevoelens.
Alexithymia wordt vaak geassocieerd met veel negatieve gevolgen zoals zelfverwonding en zelfmoord. Dit kan voor een deel te wijten zijn aan het feit dat mensen met alexithymia hun emoties niet kunnen identificeren of uiten. Hierdoor ervaren zij meer frustratie en spanningen wat in de ergste gevallen uiteindelijk kan leiden tot zelfverwonding en zelfs zelfmoord.
Verband eetstoornis, autisme en alexithymia
Om te kijken of er een verband is tussen (een lichte vorm van) alexithymia en mensen met autisme die ook een eetstoornis hebben, is een onderzoek gestart waaraan 421 mensen deelnamen. Het was niet vereist dat de deelnemers autisme, een eetstoornis of in een bepaalde mate alexithymia hadden. In het onderzoek is gekeken in hoeverre de deelnemers symptomen vertoonden van eetstoornissen en autisme. Autisme is een spectrumstoornis. Iedereen heeft dus in een bepaalde mate trekken van autisme. Dit betekent echter niet dat die mensen dan meteen autisme hebben. Wel zeggen deze eigenschappen iets over de aard van autisme zelf.
Na het uitvoeren van twee experimenten met 421 deelnemers werd ontdekt dat het hebben van autisme gerelateerde kenmerken correleerde met een grotere kans op het ontwikkelen van een eetstoornis. Ook werd ontdekt dat mensen met symptomen van alexithymie iets vaker eetproblemen hadden. De resultaten suggereren dat mensen met autisme gerelateerde eigenschappen en mensen die moeite hebben met het identificeren en beschrijven van hun emoties, kwetsbaarder zijn voor het ontwikkelen van een eetstoornis.
Het is interessant om te weten dat in het onderzoek een verschil is gevonden tussen de vrouwelijke en mannelijke deelnemers. Symptomen van alexithymie waren bij vrouwen gerelateerd aan meer eetstoornisproblematiek terwijl dit bij mannen dit het geval was. Dit betekent dat mannen die moeite hebben met het uiten van hun emoties geen grotere kans hebben op het ontwikkelen van een eetstoornis wat bij vrouwen dus wel het geval is. Een kanttekening hierbij is wel dat de groep mannen in het onderzoek gering was. Hierdoor is het gevonden verschil tussen de vrouwelijke en mannelijke deelnemers niet met zekerheid vast te stellen.
Vervolgonderzoek is nodig
Het is nog te vroeg om met overtuiging te zeggen dat symptomen van alexithymie eetproblemen teweegbrengt bij mensen met (kenmerken van) autisme. Het kan namelijk ook omgekeerd zijn: eetstoornissen geven aanleiding tot symptomen van alexithymie en autisme. Desalniettemin geven de eerste onderzoeksresultaten aan dat alexithymie een rol speelt bij het ontstaan van eetstoornissen bij mensen met autisme. Maar om definitieve conclusies te kunnen trekken, dient uitgebreider onderzoek uitgevoerd te worden. Mochten de bevindingen uit het onderzoek en uit vervolgonderzoek daadwerkelijk juist zijn dan heeft dat hoogstwaarschijnlijk impact op het vormgeven van behandelingen. Experts geven namelijk vaak het belang aan dat behandelingen goed afgestemd moeten worden op mensen met autisme zodat de effectiviteit van de behandeling verhoogd. Bij mensen met autisme die problematiek ervaren, spelen namelijk vaak andere oorzaken een rol ten opzichte van de algemene bevolking.
Aangezien 40% van de mensen met autisme met bijkomende psychiatrische problemen of diagnoses kampt (zoals verslaving, eetstoornissen en zelfverwonding), is het belangrijk om te onderzoeken in hoeverre symptomen van alexithymie hieraan bijdragen. Gerichte interventies voor de behandeling van alexithymiesymptomen kunnen deze risico’s verminderen.
Wil je meer lezen over eetproblemen & voeding bij vrouwen met autisme? Klik dan hier.
