Burn-out

De diagnose autisme wordt bij heel wat vrouwen pas vastgesteld nadat zij in een burn-out zijn beland. Veel vrouwen die eigenlijk binnen het autismespectrumstoornis vallen, worden niet opgemerkt in de geestelijke gezondheidszorg. Pas wanneer men (ernstige) psychische klachten heeft, wordt nader onderzoek gedaan. Maar ook dan wordt de stoornis niet altijd ontdekt. Een burn-out komt voornamelijk voor bij vrouwen met autisme die sterke cognitieve en taalvaardigheden hebben en die werken of naar school gaan.

Wat is een burn-out?

Veel vrouwen proberen kenmerken van autisme te camoufleren. Dit vergt veel energie en inspanning wat op den duur emotionele en fysieke gevolgen geeft. Bij een burn-out heeft het lichaam een te lange tijd (vaak 6 maanden of meer) te veel stress gehad waardoor zowel fysieke als mentale energiereserves volledig zijn ‘opgebrand’. In het begin kan men in zekere zin er nog mee om gaan. Je werkt jezelf door de vermoeidheid heen, maar na een tijdje lukt dat niet meer en worden zelfs alledaagse taken een grote opgave. De hersenen zijn als het ware oververhit en vooral bij mensen met autisme gaat dit gepaard met een verlies van vaardigheden. Dit kan betekenen dat het vermogen tot spreken, het maken van planningen of het aangaan van sociaal contact, niet meer lukt. Een verlies aan vaardigheden kan plotseling gebeuren of geleidelijk aan erin sluipen.

Sommige vrouwen met autisme ervaren een burn-out als een overweldigend gevoel van fysieke uitputting. Anderen hebben meer moeite om hun emoties te beheersen en zijn vaker dan normaal gevoeliger voor uitbarstingen van verdriet of woede. Ook huilbuien komen frequent voor. Weer anderen ervaren bij een burn-out intense angst of sombere gedachten. Dit laatste kan bijdragen aan een depressie of suïcidaal gedrag.

Wanneer mensen met autisme langdurig te veel stress ervaren, kunnen autisme gerelateerde symptomen toenemen. Je kunt hierbij denken aan: repetitief gedrag, verhoogde gevoeligheid voor sensorische prikkels en moeite met veranderingen. Hoewel de symptomen van een burn-out bij mensen met autisme heel wat gelijkenissen vertonen, verschilt het uiteindelijk per persoon hoe een burn-out zich daadwerkelijk manifesteert.

Veelvoorkomende symptomen bij een burn-out

Hieronder staan symptomen die kunnen voorkomen bij vrouwen (en mannen) die overspannen zijn, tegen een burn-out aan zitten of er zelfs al een hebben.

het gevoel hebben dat je het niet meer aankan;
fysieke en mentale uitputting;
depressieve symptomen verergeren (bijv. gevoel van waardeloosheid, verdriet, verlies van interesses);
verhoogde prikkelbaarheid;
vaardigheden die men bezit verslechteren (spraak, opnemen en verwerken van informatie, zelfbeheersing, enz.);
sociale terugtrekking;
regelmatig woede- of angstaanvallen of plotselinge huilbuien;
verhoogde gevoeligheid voor prikkels;
toename van kenmerken van autisme (zelfbeschadigend gedrag, repetitief gedrag, enz.).

Soms zie je dat vrouwen tijdens een burn-out overmatig gaan drinken, roken of zelfbeschadigend gedrag vertonen om aan alle chaos het hoofd te bieden. Prikkels komen op deze manier minder hard binnen of worden tijdelijk verdoofd. Daarnaast weten vrouwen niet altijd wat ze voelen. En wanneer zij dit wel weten, kunnen ze het alsnog erg lastig vinden om hun eigen gevoelens onder woorden te brengen of deze te delen met anderen.

Andere vrouwen trekken zich juist voor zeer lange tijd terug in hun kamer en weigerden met anderen te praten om op deze manier de hoeveelheid prikkels te verminderen. Weer anderen gaan in een geheel donkere kamer liggen.

Het verschil tussen overprikkeling en een burn-out

In veel opzichten lijkt overprikkeling op een burn-out. Wanneer je te lang overprikkeld bent, kan dat een leiden tot een autistische burn-out. Het grote verschil tussen de twee is dat overprikkeling van korte duur is en dat een burn-out veel langer duurt. Het herstel van een burn-out duurt meestal enkele weken, maanden of zelfs jaren. Tijdens een burn-out raken mensen sneller overprikkeld dan dat voorheen het geval was. De hersenen hebben namelijk meer tijd nodig om binnenkomende prikkels te verwerken. Naarmate iemand herstelt van een (autistische) burn-out zal de overgevoeligheid voor prikkels minder worden en teruggaan naar hoe het vroeger was. Al met al heeft dit vaak veel tijd nodig.

Wat te doen bij overbelasting

Om te herstellen van overspannenheid of een burn-out is rust erg belangrijk. Wanneer iemand te lang te veel stress, of spanning ervaart, gaan de hersenen minder goed functioneren. Hierdoor kun je bijvoorbeeld sneller dingen gaan vergeten, afgeleid zijn en gevoeliger zijn voor negatieve emoties. Dit kun je voorkomen door de hersenen voldoende rustmomenten te geven waardoor je hersenen de tijd krijgen om te herstellen.

Vroeger werd absolute rust geadviseerd. Nu zijn deskundigen juist van mening dat een actievere aanpak meer baat heeft om sneller te herstellen en ook om te voorkomen dat iemand opnieuw overspannen raakt. Hieronder staan vier algemene tips die kunnen helpen bij overspannenheid of een burn-out:

Praat over je klachten. Neem iemand uit je omgeving in vertrouwen en probeer te praten over je gevoelens en gedachten. Steun kan erg belangrijk zijn als je minder goed in je vel zit. Ook kan je lotgenoten vinden op internet wanneer face-to-face gesprekken te veel energie kosten.
Doe leuke dingen waar je ontspannen van wordt. Probeer te achterhalen wat je vroeger graag deed voor jouw ontspanning of probeer uit te zoeken waar je juist energie van krijgt. Dit kan voor iedereen anders zijn. Voor de één biedt zwemmen ontspanning, voor de ander is dit paardrijden en weer een ander haalt ontspanning uit mindfulness.
Beweeg en eet gezond. Hoewel het vaak lastig is om een gezond eet- en beweegpatroon te hebben als je overspannen bent, kan het er juist voor zorgen dat je je beter gaat voelen. Daarnaast zorgt beweging ervoor dat de hersenen meer dopamine aanmaken waardoor je je gelukkiger gaat voelen.
Maak je hoofd leeg. Dit kun je doen door je gedachten op te schrijven of deze op papier te tekenen/schilderen. Op deze manier kun je jouw gevoelens wat van je afzetten en er misschien wel beter op reflecteren.

Herstel

Het herstellen van een burn-out heeft tijd nodig. Je hersenen en lichaam zijn opgebrand. Jezelf alleen maar verder pushen werk averechts. Toon begrip naar jezelf toe in deze moeilijke tijd. Temper je verwachtingen en doe dingen waar je van kan ontspannen of waar je gelukkig van wordt. Dit kan bijvoorbeeld zijn: tijd doorbrengen met dierbaren, jezelf verdiepen in jouw interesses of jezelf afsluiten voor prikkels. Het inschakelen van professionele begeleiding kan het herstel van een burn-out versnellen.