Het diagnosticeren van een autismespectrumstoornis (ASS) kan lastig zijn omdat er geen specifieke test is die direct uitwijst of iemand autisme heeft of niet. Hoewel online tests kunnen helpen bij het identificeren van kenmerken van autisme, zijn het geen diagnostische hulpmiddelen. Alleen een psychologen en psychiaters kunnen autisme diagnosticeren aan de hand van waarnemingen, verhalen van naasten over de ontwikkeling en door (uiterlijke) gedragskenmerken grondig uit te vragen. Hoewel online tests geen erkende diagnostische hulpmiddelen zijn, kunnen ze echter wel bij een bijdrage leveren in het diagnostisch traject van autisme.
Meningen verschillen vanaf welk levensjaar autisme gediagnosticeerd kan worden. In het algemeen wordt beschouwd dat vanaf 2 jaar een betrouwbare diagnose kan worden gesteld. Sommigen zijn echter van mening dat een diagnose pas mogelijk is op een volwassen leeftijd.
Heel wat mensen gebruiken een online test om te bepalen of zij of hun kinderen de aandoening hebben, maar over het algemeen zijn de tests niet geheel nauwkeurig. In dit artikel gaan we dieper in op de verschillende tests die bestaan om kenmerken van autisme in kaart te brengen en de nauwkeurigheid ervan.
Wat is autisme?
Autisme is een neurologische aandoening waarbij iemand op een andere manier zich socialiseert, gedraagt en communiceert. De symptomen van autisme en de manier waarop die symptomen tot uiting komen, verschilt veelal van persoon tot persoon. Dit maakt het soms lastig om de diagnose te stellen.
In 2016 is in Amerika door Centers for Disease Control and Prevention (CDC) onderzoek gedaan waaruit blijkt dat 1 op de 54 kinderen autisme heeft. In Nederland is het aantal vastgestelde diagnoses van autismespectrumstoornissen niet bekend omdat er weinig onderzoek naar is gedaan. Onderzoeken uit het buitenland tonen aan dat autisme gemiddeld bij 60 tot 100 per 10.000 mensen voorkomt. Dit is 0,6 tot 1 procent.
De huidige Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) omschrijft autisme als een algemene term die met verschillende niveaus wordt aangeven in hoeverre iemand ondersteuning nodig heeft in zijn of haar leven.
Deskundigen dachten voorheen dat autisme vaker voorkwam bij mannen dan bij vrouwen, maar onderzoek suggereert dat de aandoening mogelijk ondergediagnosticeerd is bij vrouwen. Tot vandaag de dag kan autisme niet verholpen door een pil of een speciale therapie. Overigens kan medicatie en therapie wel de symptomen en de daarbij gepaarde klachten verminderen. Hoe een autismespectrumstoornis bij iemand tot uiting komt, kan per persoon heel verschillend zijn. Over het algemeen ervaren mensen met autisme problemen omtrent de communicatie, sociale interactie, sensorische verwerking en stereotype gedragingen. Hoewel deze symptomen vaak bij autisme voorkomen, kunnen ze ook aanwezig zijn bij andere aandoeningen of stoornissen.
Hoe wordt autisme vastgesteld?
De diagnose autisme wordt vaak in de vroege kinderjaren vastgesteld. Gezien het feit dat de symptomen per persoon sterk kunnen variëren, is het stellen van de diagnose soms een uitdaging. Sommige mensen krijgen de diagnose autisme pas wanneer zij volwassen zijn. Dit is vaak bij vrouwen het geval die een normale tot hoge intelligentie hebben waardoor autisme gemakkelijk over het hoofd gezien wordt.
Momenteel is er geen test die kan uitwijzen of iemand wel of geen autisme heeft. Een psycholoog of psychiater kan aan de hand van een grondige screening wel de aandoening bij iemand vaststellen. Hieronder staan enkele voorbeelden van tests en diagnostische hulpmiddelen die gebruikt worden om autisme te diagnosticeren:
1. Ontwikkelingsscreening
Een arts kijkt hoe de ontwikkeling van iemand in de kindertijd is verlopen. Bij kinderen vereiste deze vorm van screening echter regelmatige bezoeken aan een kinderarts. Een kind kan ook doorverwezen worden naar een specialist, die de volgende tests kan uitvoeren:
- Een gehoortest
- M-CHAT (Modified Checklist for Autism in Toddlers).
De M-CHAT identificeert de noodzaak of uitgebreider onderzoek moet plaatsvinden indien de score wijst op een hoog risico op autisme. Het is geen diagnostisch hulpmiddel, maar een screeningstechniek die specialisten gebruiken om te bepalen of een kind een uitgebreidere screening nodig heeft. Daarnaast bestaan zowel voor kinderen als voor volwassenen nog andere screeningstools, zoals:
- Vragenlijsten over de ontwikkeling tijdens verschillende leeftijdsfasen
- Communicatie- en symbolische gedragsschalen
- Evaluatie van de ontwikkeling met een ouder of naaste
- Pervasieve ontwikkelingsstoornissen Screening Test-II
- Vragenlijst over de sociale communicatie.
2. Gedragsevaluatie
Evaluatie van het gedrag wordt vaak uitgevoerd indien er een vermoeden bestaat van een autismespectrumstoornis of wanneer iemand hoog scoort op een eerder uitgevoerde test. Het evalueren van iemands gedrag wordt meestal door een psycholoog of psychiater gedaan. Desalniettemin kan het ook door een neuroloog, taal- en spraakpatholoog, (kinder)arts of een ergotherapeut gedaan worden.
Specialisten maken vaak gebruik van een combinatie aan tests en screeningtools om een diagnose te stellen. Deze tests kunnen zijn:
- het afleggen van een gedetailleerde anamnese
- lichamelijke tests
- onderzoek naar de aanwezigheid van een taal-, motorische, sociale of cognitieve stoornis
- gehoortesten
- spelobservatie
- interactie observeren
- evaluatie van de taal
Voorbeelden van universele screeningslijsten die ingezet worden tijdens het diagnostisch traject zijn:
- Autism Spectrum Rating Scale
- Childhood Autism Rating Scale
- Gilliam Autism Rating Scale – Second Edition
- Social Responsiveness Scale
3. Genetische test
Een genetische test stelt vast of er afwijkingen voorkomen, die in verband zijn gebracht met autisme, in het genetisch profiel van een persoon. Genetisch onderzoek is echter een hulpmiddel en kan nooit definitief uitsluitsel geven of iemand wel of niet autisme heeft.
De zoektocht naar genetische afwijkingen gebeurt aan de hand van een bloedonderzoek. Eventueel wordt aanvullend nog DNA afgenomen (door middel van wangslijm).
Hoe een diagnose te krijgen?
Indien iemand of een ouder een officiële diagnose wil hebben dan kan contact opgenomen worden met de huisarts. De huisarts kan eventueel iemand doorverwijzen naar een (eerstelijns)psycholoog of naar een gespecialiseerd autisme kenniscentrum. Een kenniscentrum is gespecialiseerd in het diagnosticeren van autisme bij kinderen en volwassenen.
Ondersteuning en behandeling
Er is geen remedie voor autisme, maar veel mensen met de aandoening kunnen een goed en zelfstandig leven leiden. De volgende behandelmethoden kunnen hierbij baat hebben:
- Toegepaste gedragsanalyse: gebruikt strategieën om bepaald gedrag aan te moedigen of bepaald gedrag juist te ontmoedigen.
- Ergotherapie: helpt de fijne en grove motoriek te verbeteren.
- Sensorische integratietherapie: helpt mensen met autisme beter om gaan met sensorische prikkels zoals fel licht, geluiden en geuren.
- Sociale vaardigheidstrainingen en communicatieve interventies.
Psychiaters kunnen ook medicijnen voorschrijven om bepaalde symptomen van autisme te verminderen. Klachten of stoornissen waarbij vaak medicatie wordt voorgeschreven, zijn: depressie, angst, epilepsie, ADHD en obsessief-compulsieve stoornis. Psychiaters kunnen ook antipsychotica voorschrijven bij mensen die ernstige gedragsproblemen ervaren.
Samengevat
Autisme is een veelvoorkomende neurologische aandoening waarvan de symptomen in gradaties voorkomen en per persoon verschillend tot uiting komen. Dit kan het stellen van een diagnose soms moeilijk maken. Wanneer op vroege leeftijd de diagnose wordt vastgesteld, ervaren mensen in het spectrum vaak meer steun en een zelfstandig leven leiden gaat hen gemakkelijker af.
Hoewel online tests een aantrekkelijke optie zijn voor mensen die willen weten of zij of hun kind autisme hebben, zijn ze niet geheel betrouwbaar. Een diagnose kan alleen gesteld worden door een psycholoog of een psychiater, maar ook zij kunnen het een uitdaging vinden om autisme officieel te diagnosticeren. Online tests kunnen wel een advies geven in hoeverre het raadzaam is een afspraak te maken bij een arts of specialist om zodoende de stoornis wel of niet uit te sluiten. Ook de tests die officiële organisaties gebruiken, zijn slechts screeningsinstrumenten. Ze kunnen specialisten helpen bij het diagnosticeren van autisme, maar alleen als onderdeel van een uitgebreid diagnosetraject.
Zijn online autismetests nauwkeurig?
Kort samengevat zijn online tests geen diagnostische hulpmiddelen en kunnen een autismespectrumstoornis dus niet vaststellen. De tests kunnen wel een advies geven in hoeverre het raadzaam is een afspraak te maken bij een arts of specialist om zodoende de stoornis wel of niet uit te sluiten.
Ook de tests die officiële organisaties gebruiken, zijn slechts screeningsinstrumenten. Ze kunnen specialisten helpen bij het diagnosticeren van autisme, maar alleen als onderdeel van een uitgebreid diagnosetraject.
Wil je weten in hoeverre jij kenmerken van autisme hebt? Klik dan hier voor de online test voor autisme.
