GGZ-centra kampen al tijden met personeelstekorten, maar sinds het begin van de coronacrisis is het tekort nog groter geworden. Wachttijden kunnen per regio verschillen, maar lopen vaak op tot meer dan 15 weken voor psychische problemen zoals eetstoornissen, angststoornissen en persoonlijkheidsstoornissen. Ook voor de behandeling van autisme zijn er lange wachtlijsten. De meeste centra voor autisme hebben wachttijden die meer dan 6 maanden bedragen. Een specialistisch centrum in Amsterdam heeft zelfs een wachttijd van 61 weken op haar site vermeld staan. Daarnaast zijn nog vele plaatsen die een aanmeldstop hebben ingelast.
Wat deze lange wachttijden voor gevolgen hebben voor dementale gezondheid van deze patiënten is niet bekend, maar rooskleurig zal het niet zijn. Een jongedame uit Amstelveen met autisme heeft bijvoorbeeld al in november 2021 aan de bel getrokken voor haar psychische problematiek. Meerdere keren is ze afgewezen bij GGZ-centra. Bij één centrum heeft ze drie maanden op de wachtlijst gestaan waarna haar verzoek voor behandeling werd afgewezen. Nu moet ze weer verder op zoek naar specialistische hulp. “Ik sta weer op hetzelfde punt als in november met jammer genoeg nog geen uitzicht op een passende behandeling.” Intussen is haar problematiek in de tussenliggende maanden tot dusver verergerd dat ze nu voor een groot deel thuiszit en niet meer in staat is om te werken. “Ik kan niet met zekerheid zeggen dat mijn uitval voorkomen had kunnen worden door inzet van psychische begeleiding, maar de achteruitgang en het maatschappelijk disfunctioneren hadden naar mijn idee wel minder ernstig kunnen zijn. Ik ben bang dat andere mensen met of zonder autisme die wellicht nog ernstigere klachten hebben en niet voldoende in staat zijn zich te kunnen uiten, een groot gevaar lopen met alle gevolgen van dien.”
Een extreem voorbeeld is misschien wel de man van de dodelijke schietpartij in Alblasserdam. Hij kampte al tijden met psychische problemen en heeft hier naar eigen zeggen geen hulp voor gekregen. Wellicht had het schietincident en de ernstige leed van familieleden voorkomen kunnen worden wanneer voldoende personeel beschikbaar was in de geestelijke gezondheidswereld en patiënten niet een soort van sollicitatie hoeven te doen om binnen te komen bij de GGZ.
Eén van de grootste GGZ-aanbieders in Nederland is Arkin. Deze instelling heeft ruim 170 vacatures open staan voor zorgprofessionals, behandelaars en verpleegkundigen, meldt de NOS. In de eerste helft van 2021 zag Arkin het aantal verwijzingen voor mensen met een angst-, stemmings- of eetstoornis met negen procent toenemen ten opzichte van een jaar daarvoor in dezelfde periode. Medisch Contact, het artsenvakblad van Nederland, meldde in het laatste kwartaal van 2020 een tekort van 3282 vacatures voor professionals in de geestelijke gezondheidszorg.
Basispsychologen kunnen worden opgeleid om aan de slag te gaan in de GGZ, maar het aantal opleidingsplaatsen is afgenomen door een gebrek aan financiering vanuit de overheid. Door de beperkte financiering is in 2021 40% van de opleidingsplekken voor GGZ-medewerkers verdwenen en 56% voor de verpleeghuiszorg.
Uiteindelijk zullen de kosten voor de gezondheidszorg alleen maar toenemen door de lange wachtlijsten. Psychische problemen lossen vaak niet zomaar op en nemen zonder hulp vaak alleen maar toe. “Het is belangrijk dat er een oplossing komt voor de lange wachtlijsten in de GGZ om meer psychisch en maatschappelijk leed te voorkomen. Ik hoop dat andere mensen die psychische hulp hard nodig hebben wellicht elkaar kunnen steunen en de hoop blijven houden in de geestelijke gezondheidszorg.”
