AD(H)D
Autisme heeft veel overeenkomsten met AD(H)D, maar er zijn ook verschillen tussen de twee stoornissen. Meer dan de helft van de vrouwen die gediagnosticeerd is met autisme vertoont ook tekenen van AD(H)D. AD(H)D is de meest voorkomende aandoening bij kinderen met autisme. Andersom vertoont ongeveer een kwart van de kinderen met AD(H)D in geringe mate tekenen van autisme. Zij hebben bijvoorbeeld moeite met sociaal contact of zijn erg gevoelig voor bepaalde prikkels.
Overeenkomsten met autisme
Zowel autisme als AD(H)D zijn neurologische ontwikkelingsstoornissen. Dit betekent dat de hersenontwikkeling iets anders verloopt dan mensen zonder een ontwikkelingsstoornis. Sommige delen van het centrale zenuwstelsel, die verantwoordelijk zijn voor de uitvoerende functies van de hersenen, zijn onder- of overontwikkeld. Bij uitvoerende functies kun je denken aan: besluitvorming, impulsbeheersing, tijdmanagement, focus en organisatievaardigheden. Bij veel mensen met autisme werken ook de hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor de sociale vaardigheden, op een andere manier. Bij mensen met AD(H)D kan dit ook voorkomen, maar het is geen graadmeter om wel of geen diagnose vast te stellen en komt dus ook minder vaak voor. Een aantal wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat de twee aandoeningen vaak naast elkaar voorkomen. Helaas is uit deze onderzoeken nog niet naar voren gekomen waarom dat zo is.
De combinatie van de twee aandoeningen komt het meest voor bij kinderen. Hoewel autisme wordt beschouwd als een levenslange aandoening, heeft langetermijnonderzoek aangetoond dat bij een groot deel van de kinderen met AD(H)D de symptomen verminderen of verdwijnen wanneer men volwassen wordt.
Kenmerken van AD(H)D en autisme
Veel mensen met AD(H)D krijgen de diagnose tijdens de basisschooltijd. In deze periode wordt duidelijk dat het gedrag afwijkt in vergelijking met de andere klasgenoten. AD(H)D kan ervoor zorgen dat mensen rusteloos zijn, impulsief handelen en moeite hebben om hun aandacht vast te houden. Sommigen met AD(H)D vertonen juist niet zozeer fysiek druk gedrag, maar hebben last van een druk hoofd die vol zit met gedachtes. Net zoals bij autisme kan AD(H)D zich bij vrouwen anders uiten dan bij mannen.
Bij autisme zijn sommige symptomen al zichtbaar voor het tweede levensjaar van een kind. Anderen lopen pas in de middelbareschooltijd of wanneer zij volwassen zijn tegen obstakels aan, waarna duidelijk wordt dat autisme hiervan de oorzaak kan zijn.
Vrouwen met autisme hebben vaak moeite met oogcontact en hebben vaak minder behoefte aan sociaal contact. Hun spraakvermogen kan zich in de kindertijd langzaam ontwikkelen. Ook raken veel vrouwen met autisme snel overstuur van bepaalde prikkels en voeren onzichtbaar repetitieve bewegingen uit door middel van handen en vingers.
Verschillen tussen AD(H)D en autisme
Mensen met AD(H)D hebben vaak moeite om zich op één activiteit of taak te concentreren. Wanneer ze bezig zijn met hun dagelijkse activiteiten kunnen ze gemakkelijk worden afgeleid. Het is een hele uitdaging voor mensen met AD(H)D om eerst de ene taak te voltooien voordat ze doorgaan naar een volgende taak. Vaak is er ook een lichamelijke (veel bewegen) of innerlijke onrust (vele gedachtes). Dit zie je iets minder vaak terug bij mensen met een autismespectrumstoornis. Anderzijds kunnen mensen met AD(H)D ook zeer geïnteresseerd zijn in een specifiek onderwerp of activiteit waar ze al hun tijd en aandacht aan besteden. Hierdoor is het voor hen vaak moeilijk om hun aandacht vervolgens op andere activiteiten te richten wanneer dit wenselijk is.
Mensen met autisme zijn vaker dan mensen met AD(H)D intens gefixeerd op een bepaald onderwerp of activiteit. Zij zijn dan vaak niet in staat om hun aandacht naar een andere taak te verplaatsen. Ook speelt inflexibiliteit meer op de voorgrond. Veranderingen kunnen lastig zijn en mensen met autisme houden zich veelal vast aan hun routines. Dit kan betekenen dat iemand een vast ochtendritueel heeft of elke dag op precies dezelfde tijdstippen eet. Velen zijn zeer gevoelig of juist ongevoelig voor prikkels van licht, geluid, aanraking, pijn, geur of smaak. Hierdoor kan iemand een sterke voor- of afkeur ontwikkelen, zoals het vermijden van vloeibaar voedsel waarin stukjes zitten. Hun intense focus betekent dat mensen met autisme zich vaak gedetailleerde feiten lang kunnen herinneren en mogelijk zeer goed zijn in wiskunde, wetenschap, kunst en muziek.